Gelir Vergisi Nedir? Gelir Vergisi Nasıl Hesaplanır?

Gelir Vergisi Nedir?

Gelir vergisi, bireylerin ve kurumların belli dönemlerde elde etmiş oldukları gelirlerin belirlenen oranlarda vergilendirilmesidir. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’na göre düzenlenmektedir ve bu kanuna göre uygulama yapılmaktadır. Meslek ve mali duruma göre gelir vergisi oranları değişiklik gösterebilmektedir. Gelir vergisi mükellefi olanlar elde etmiş oldukları gelir türüne göre farklı beyannameler ile gelirlerini beyan etmelidir. Gelir vergisi mükellefleri şu şekilde ayrılır:

• Kişiler; aylık ücret gelirleri, meslek kazançları, kira gelirleri, menkul sermaye iratları,

• Kurumlar; anonim veya limited şirketler gibi tüzel kişiler olarak gelir vergisi mükellefleri ayrılmaktadır.

Gelir Türleri

Gelir vergisi hesaplaması yapmak için hangi tür gelirden kazanç sağlandığının belirlenmesi gerekmektedir. Gelir vergisine tabi olan gelir türleri şunlardır:

• Ücret gelirleri,

• Serbest meslek gelirleri,

• Zirai gelirler,

• Ticari gelirler, 

• Kira gelirleri (Gayrimenkul sermaye iratları),

• Menkul sermaye iratları,

• Diğer kazançlar

Gelir Vergisi Matrahının Belirlenmesi

Vergi matrahı, toplam kazanılan gelirden kanunen kabul edilen giderleri ve indirimlerin düşülmesidir. Matrahın belirlenmesinde dikkate alınan unsurlar ise; sigorta primleri, bağış ve yardımlar, engellilik indirimleri bulunmaktadır.

Gelir Vergisi Nasıl Hesaplanır?

Gelir vergisi hesaplama, kurumların ve bireylerin elde ettiği kazançların türüne ve elde etmiş olduğu kazanca bağlı olarak değişiklik gösterir. Gelir vergisi hesaplaması yaparken dikkat edilmesi gereken unsurlar vardır. Bunlar:

• Gelir vergisine tabi olan gelir türleri arasında, aylık kazançlar, meslek kazançları, kira gelirleri, sermaye menkul iratları gibi kazançlar bulunur.

• Gelir vergisi dilimleri, elde edilen kazancın miktarına göre değişiklik gösterir.

• Vergi matrahı, toplam elde edilen gelirden kanunen kabul edilen giderlerin düşülmesi ile elde edilen tutardır. Gelir vergisi bu tutar üzerinden hesaplanmaktadır.

• Bazı gelirler vergiye tabi tutulmaz veya belirli oranlarda indirim uygulanır. Örneğin, ev hanımlarının el işi kazançları belirli durumlarda vergiden muaf olabilmektedir.

2024 Gelir Vergisi Dilimi 

Gelir vergisi dilimleri, elde edilen kazancın miktarına göre değişiklik gösterir. Gelir vergisi hesaplama işlemi kazançlar üzerinden belirlenen vergi dilimlerine göre yapılır. Belirlenen parametreler, ödenmesi gereken yüzdelik dilimi göstermektedir. Ücret dışı gelirler için belirlenen 2024 yılı gelir vergisi dilimleri şu şekildedir:

Gelir Vergisi Beyannamesi

Gelir vergisi beyannamesi, vergi mükellefleri tarafından yıllık olarak gelirlerini beyan etmek ve bunu resmi bir belge ile bildirmek zorunda olduğu resmi bir evraktır. Gelir vergisi beyanname verme süreleri, gelir türüne göre değişebilir. Örnek olarak, edinilen kazançlar için yıllık beyanname verme zorunluluğu bulunur ve bu süre takip eden yılın Mart ayında sona erer. Hazır Beyannameler, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) web sitesinde bulunan E-Beyanname Hazırlama Kılavuzu sekmesinde bulunmaktadır. İhtiyacı olan beyanname türü seçildikten sonra gerekli alanları doldurarak gönderilebilmektedir.

Gelir Vergisi Ödeme Yöntemleri

Gelir vergisi ödemeleri, iki taksit ile yapılabilmektedir. Genellikle ilk taksiti Mart ayında, ikinci taksit ise Temmuz ayında ödenmektedir. Ödemeler bankalar yoluyla veya Gelir İdaresi başkanlığı (GİB) web sitesi üzerinden online olarak yapılabilmektedir. 

Hazır Beyannameler

Hazır beyannamelere; kira beyannamesi, kiracı beyannamesi gibi birçok beyanname örneğine Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) web sitesi üzerinden e-beyanname sekmesini kullanarak ulaşabilirsiniz.