Fazla Mesai Nasıl Hesaplanır?

Fazla Mesai Nedir?

Fazla mesai, çalışanların normal çalışma saatleri dışında yapmış oldukları ek çalışmaya denir. Yoğun çalışılan dönemlerde ya da yılın belli dönemlerinde yaşanan yoğunluklarda veya yetiştirilmesi gereken projelerde fazla mesai uygulaması yapılabilmektedir. Yapılan bu ek çalışmalar, yasal düzenlemelerde belirtilen saatlerin dışına çıktığında fazla mesai olarak adlandırılır ve İş Kanunu’na göre normal mesai saati ücretinin 1.5 katından hesaplanarak ödeme yapılır.

İş Kanunu’nun 41.maddesi gereğince senede en fazla 270 saat fazla mesai yapılabilmektedir. Bu sınır ise aylık 22.5 saate tekabul etmektedir. Yasal olarak belirlenmiş olan bu hak, işçi ve işveren arasında yapılmış veya yapılacak olan bir iş sözleşmesi ile değiştirilmesi ve arttırılmasını mümkün kılmamıştır. İşveren tarafından belirtilmiş olan saatlere ek olarak bir çalışma talep edilirse, çalışan işçiler haklı fesih ile iş akdini sonlandırma imkanına sahiptirler.

Fazla Mesai Nasıl Hesaplanır?

İş Kanunu’na göre haftalık çalışma süresi 45 saattir. Bu süreyi aşan her saat, fazla mesai olarak kabul edilmektedir. Fazla mesai, normal çalışma saat ücretinin %50 fazlası olarak hesaplanmaktadır. Çalışma saati ücreti ise, brüt maaş üzerinden hesaplanmalıdır. Örneğin; saatlik brüt çalışma ücretiniz 20 TL ise, fazla mesai ücreti 30 TL olacaktır.

İşçinin aylık maaş kazancından kesinti yapılmamış hali brüt maaş olarak adlandırılmaktadır. Fazla mesai hesaplaması yapılırken;

Yapılan Fazla Mesai Saati / Brüt Çalışma Saati x 1.5 olarak hesaplama yapılmalıdır. 

Aylık Çalışma Saati Kaçtır?

İş Kanunu’na göre aylık çalışma süresi 225 saat olarak kabul edilmektedir. Haftalık çalışma saati ise en fazla 45 saat olarak belirlenmiştir. Belirlenen süreleri aşan çalışma saatleri fazla mesai olarak kabul edilmektedir. 

Günlük Çalışma Saati Kaçtır?

İş Kanunu’na göre bir işçinin günlük çalışma saati 11 saatten fazla olmamaktadır. Günlük 11 saat çalışan bir işçinin o gün içinde fazla mesai yapma süresi ise en fazla 2 saattir. Buna uyulmaması halinde işverene yaptırımlar uygulanmaktadır.

Bayram Mesaisi Nasıl Hesaplanır?

Bayram mesaisi, resmi tatil mesaileri hesaplanırken farklı yasal haklar söz konusudur. İşverenler, bayram mesailerinde, mesai yapan işçilerine saat gözetmeksizin tam günlük zamlı ücret vermek zorundadır. Örneğin, günlük 1500 TL kazanan bir işçi, bayram mesailerinde ve resmi tatillerde çalıştığında %100 zam ile 3000 TL kazanmış olur.

Pazar Mesaisi Nasıl Hesaplanır?

Pazar mesaisi hesaplaması yapılırken 270 saatlik sınırlama dikkate alınmaktadır. İşverenler yasal düzenleme üzerine, iş sözleşmelerine yılda 270 saate kadar fazla mesai çalışmasının, görev sürelerine ilave edileceği ile ilgili bir madde eklemektedir. Böylece pazar mesaisi, resmi tatil ve bayram tatili de aylık maaş kapsamında yer alır. Haftalık çalışma süresi 45 saati geçtiğinde, işçinin ek mesai hakkı doğar ve resmi tatil, bayram tatillerinde olduğu gibi pazar mesaileri de ek ödeme alma hakkına sahip olurlar.

Asgari Ücret Alan İşçinin Fazla Mesaisi Nasıl Hesaplanır?

Fazla mesai hesaplaması yaparken normal ücretin %50’si yani 1.5 katı baz alınır. 2024 yılı için brüt asgari ücretin 225’e bölünmesi ile çalışanların saatlik çalışma ücreti bulunmaktadır.

2024 yılına ait brüt asgari ücret 20.002,50 TL tutarındadır. Buna göre asgari ücret mesai hesaplama işlemi şu şekilde yapılmaktadır:

• 2024 yılı saatlik brüt maaş: 20.002,05 TL / 225 = 88,90 TL

• 2024 yılı saatlik asgari fazla mesai çalışma ücreti: 88,90 x 1.5 = 133,35 TL 

Fazla Mesai İle İlgili Bilinmesi Gerekenler

• Fazla mesai, işçinin yapmak zorunda olduğu bir mesai türü değildir. Haftalık çalışma saati belirlenen yasaya göre en fazla 45 saattir.

• İşveren, işçinin fazla mesai yapmasını istiyorsa, bunun ile ilgili yazılı onayını almak zorundadır.

• Günlük çalışma saatleri, yasal mevzuatlar ile sınırlandırılmıştır. İşçi, gün içerisinde en fazla 11 saat çalışabilir. Günlük 11 saat çalışan bir işçi o gün içerisinde 11 saate ek olarak sadece 2 saat fazla mesai yapabilir. Buna uyulmaması halinde işverene yaptırımlar uygulanmaktadır.